بندرعباس، عروس خلیج فارس

بندرعباس از روزگاران ‌کهن دارای نامهایی چون گامارااو، گامبارایو، گمرو و جرون بوده است. سواحل رویایی خلیج فارس، جزایر متعدد نزدیک به منطقه، آرامگاه پیشین در کوی نخل ناخدا، امام زاده سید کامل، زیارتگاه خواجه خضر، عمارت کلاه فرنگی، مسجد منبر کهنه، مسجد صحراباغی، مسجد گله‌داری و معبد هندوها از مهم‌ترین مکان‌های دیدنی و تاریخی بندر عباس به شمار می‌آیند
تا قبل از قرن چهارم هجری در حوالی بندرعباس فعلی بندر و روستای کوچکی بنام سورو وجود داشت. در سال 1514 پرتغالی‌ها این دهکده کوچک را برای پیاده شدن و بارگیری اجناس از خشکی انتخاب کردند. بدلیل خرچنگ زیادی که در سواحل این بندر وجود داشت نام آن را بندر کامارااو یا گامارائو یعنی بندر خرچنگ گذاشتند. نام متداول بعدی یعنی گامبرون به احتمال زیاد از لغت پرتغالی گامارائو اقتباس شده است.
در سال 1622 میلادی شاه عباس توانست با کمک انگلیسی‌ها دست پرتغالی‌ها را از این بندر کوتاه کند. به افتخار این پیروزی بندر گمبرون به بندر عباس تغییر نام داد. در تقسیمات فعلی کشوری شهر بندر عباس مرکز استان هرمزگان و یکی از مهمترین مراکز استراتژیکی و تجاری ایران در جوار خلیج فارس و دریای عمان می‌باشد.

* موقعیت جغرافیایی و وسعت:
شهرستان بندر عباس در شمال تنگه هرمز قرار دارد. وسعت آن 27316 کیلومتر مربع است. این شهرستان از سمت شمال به شهرستان حاجی آباد و از سمت شرق به شهرستانهای میناب و رودان از غرب به شهرستان بندر لنگه و از جنوب به خلیج فارس و جزیره قشم محدود می‌باشد.
شهر بندر عباس مرکز شهرستان بندر عباس است. وسعت این شهر که در ساحل خلیج فارس واقع شده است حدود 45 کیلومتر مربع و ارتفاع آن از سطح دریا 10 متر می‌باشد.

نزدیکترین شهر به بندرعباس شهر قشم (مرکز جزیره قشم) با حدود 28 کیلومتر می‌باشد. فاصله بندر عباس تا تهران 1333 کیلومتر می‌باشد.
*جمعِیت:
شهرستان بندرعباس دارای دو منطقه شهری و روستایی می‌باشد که تعداد 98604 خانوار در آن ساکن هستند.

* آثار باستانی، مساجد و بقاع قدیمی شهرستان بندرعباس:
1- عمارت کلاه فرنگی این ساختمان توسط هلندیها در سال 1110 هجری قمری ساخته شده و قلعه‌ای با 16 برج و 3 دروازه بوده که بعنوان اداره گمرک استفاده می‌شده است.
2- حمام گله‌داری این حمام از پنج گنبد بزرگ و کوچک ساخته شده و به حمام شاه عباس نیز معروف است.
3- معبد هندوها معبد هندوها در سال 1310 توسط هندوهای ساکن بندرعباس به سبک معماری هندی و توسط معماران هلندی بنا شده و در حال حاضر به عنوان موزه تاریخی استفاده می‌شود. این معبد در مرکز شهر و در خیابان امام خمینی واقع شده است.
4- مسجد ناصری که در سال 1304 هجری قمری ساخته شده است.
5- مسجد صحراباغی این مسجد در سال 1310 هجری قمری بنا شده است.
6- مسجد گله‌داری تاریخ ساخت آن مربوط به 1296 هجری قمری می‌باشد.
7- مسجد جامع در سال 1175 هجری قمری بنا شده است.
8- آرامگاه امام زاده سید مظفر این آرامگاه از زیارتگاههای عمده استان محسوب می‌شود و در بلوار امام خمینی واقع است.
9- مجموعه برکه‌های سنتی این برکه‌ها که تاریخ بناء آنها به دوره صفویه باز می‌گردد در بندرعباس قرار دارند.
*چشمه‌های آب گرم:
چشمه آب گرم خورگو: این چشمه‌ها که تعداد آنها سه چشمه است، از طریق فرعی منشعب از جاده بندرعباس - سیرجان - قابل دسترسی‌اند. از دوراهی جاده بندرعباس - سیرجان تا مظهر چشمه اول در حدود 28 کیلومتر فاصله است.‌ای چشمه اول از شکاف سنگ‌های آهکی مارانی خارج و وارد رودخانه خورگو می‌شود. آب این چشمه در ردیف آبهای سولفات کلسیم همراه با منیزیم و کلرور سدیم ولرم است. تعداد چشمه‌های آب گرم این منطقه سه چشمه است که خصوصیات واحدی دارند. چشمه دوم خورگو در یک کیلومتری شرق چشمه اول از شکاف سنگهای آهکی مارنی به صورت جوشان از زمین می‌جوشد. در نزدیکی مظهر چشمه، حوضچه‌ای به شکل دایره، و به قطر 3 متر بنا شده است. از آب این چشمه برای استحمام استفاده می‌شود و در ردیف آبهای گوگردی با کاتیون‌ها و آنیونهای مختلف گروم است. دسترسی به چشمه سوم نیز از طریق جاده فرعی منشعب از جاده بندرعباس - سیرجان امکان پذیر است.از بندرعباس تا دوراهی خورگو 30 کیلومتر و از دوراهی تا مظهر چشمه در حدود 20 کیلومتر فاصله است. در کنار مظهر چشمه حوضچه‌ای جهت استحمام وجود دارد و اب چشمه در ردیف آب‌های گوگردی با کاتیون‌ها و انیون‌های مختلف گروم است.
* صنایع بندرعباس:
از مهم‌ترین صنایع بندرعباس می‌توان ‌به‌صنایع‌دریایی، شامل تاسیسات بندری بندرهای شهید رجایی و شهید باهنر، صنایع‌کشتی‌سازی، صنایع نساجی، صنایع غذایی، صنایع ساختمانی، نیروگاه‌های برق و پالایشگاه بندر عباس اشاره کرد. پالایشگاه بندر عباس، در سال 1372 هـ. ش، مورد بهره‌برداری قرار گرفته و از صنایع مهم هرمزگان است که با آغاز به کار آن، از ورود فرآورده‌های نفتی، بی‌‌نیاز شده و بخشی از فرآورده‌های آن، صادر می‌‌شود. گنجایش روزانه این پالایشگاه، بیش از 230 هزار بشکه بوده و فرآورده‌های آن، گاز مایع، بنزین، نفت سفید، و سوخت هواپیما، گازوییل، نفت کوره، قیر و گوگرد است. ساخت و طراحی پالایشگاه بندرعباس توسط مهندسان ایرانی انجام شده و شرکت‌های ژاپنی و ایتالیایی تنها نقش نظارت را داشته‌اند. شهرستان بندرعباس دارای معدن آهک و گچ است که در 2 کیلومتری خاور و هم ‌چنین باختر آن قرار دارند. از مهم‌ترین معدن‌های این شهرستان، معدن گازسورو، سرخون، ‌گیشو، شن و ماسه، نمک آبی را می‌توان نام برد. معدن‌هایی که مورد بهره‌برداری قرار گرفته ‌اند، معدن سنگ گچ‌خمیر، سنگ گچ کشکوییه و نمک در گور هستند. به دلیل نزدیکی بندرعباس با کرانه‌های خلیج فارس، ماهی گیری بسیار رایج بوده و مردم این شهرستان بیش‌تر به صید ماهی و میگو می‌پردازند. صید ماهی در کرانه‌های بندرعباس، در پاییز و زمستان صورت می‌گیرد و صید میگو نیز از اوایل پاییز و نیمه نخست زمستان انجام می‌شود.